_________________
ضوابط راهبری شرکتی corporate governance مؤسسات حسابرسی نخستین بار در ژانویهی 2010 منتشر شد. در آن زمان، این ضوابط برای آن دسته از مؤسسات حسابرسی اعمال میشد که 20 شرکت بورسی یا بیشتر از آن را حسابرسی میکردند. همچنین برای اولین بار مفهوم «غیراجرایی مستقل» (INE) در مؤسسات معرفی شد. مفهوم INE اکنون در تمام مؤسساتی که این ضوابط را اعمال میکنند، بهخوبی جای گرفته است. انعطاف پذیری این ضوابط یکی از ویژگیهای مهم آن است.
این ضوابط برای نخستین بار توسط FRC در سال 2016 پس از بررسی در سطح بالایی از اجرای آن توسط مؤسسات حسابرسی بهروزرسانی شد. در سال 2022 مجدداً بهروزرسانی شد تا تفکیک عملیاتی خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی در بزرگترین مؤسسات حسابرسی و یافتههای حاصل از بررسی FRC از اجرای نسخهی ضوابط سال 2016 در نظر گرفته شود.
این ضوابط برای کل مؤسسه، و نه صرفاً رویههای حسابرسی، اعمال میشود و بهطور کامل در مؤسساتی که حسابرسی از نظر عملیاتی از بقیهی خدمات جدا است، استفاده میشود.
این ضوابط مفروضاتی را برای مؤسساتی که در محدودهی آن هستند مطرح میکند:
• تابع استانداردهای بینالمللی مدیریت کیفیت انگلستان هستند.
• بر اساس قانون مشارکت با مسئولیت محدود (2000) یا تحت قانون شرکتها (2006) تأسیس شده اند و مشمول الزامات قانونی مرتبط هستند.
هدف این ضوابط
حسابرسی یک وظیفهی قانونی است که در آن منافع عمومی قابلملاحظهای وجود دارد. دستیابی به حسابرسی باکیفیت و قابل اعتماد به این بستگی دارد که مؤسسات بهخوبی اداره شوند، باثبات و انعطافپذیر باشند و بهطور مداوم کارها را با کیفیت بالا ارائه کنند. هدف این ضوابط افزایش اعتماد و اطمینان به حسابرسی در بین ذینفعان و در کل بازار است.
این ضوابط چارچوبی را برای عملکرد حاکمیتی خوب ارائه میکند که به مؤسسات حسابرسی کنندهی شرکتهای دارای منافع عام، برای ارزیابیها و گزارشگری حسابرسی کمک میکند. اهداف اصلی آن عبارتند از:
• ارتقای کیفیت حسابرسی
• اطمینان حاصل شود که مؤسسات منافع عمومی را در تصمیم گیریهای خود، بهویژه در حسابرسی در نظر میگیرند.
• حفاظت از پایداری و انعطاف پذیری روشهای حسابرسی و مؤسسه بهعنوان یک کل.
این ضوابط به منظور انتفاع ذینفعانی است که به عملکرد قابل اعتماد حسابرسی با کیفیت بالا علاقه مند هستند، از جمله:
• سرمایهگذاران و سهامداران در شرکتهای دارای منافع عمومی.
• واحدهای حسابرسی شده، بهویژه شرکتهای دارای منافع عمومی، شرکا، کارکنان، تأمینکنندگان و مشتریان آنها.
• مدیران شرکتها، بهویژه اعضای کمیتههای حسابرسی دارای مسئولیت انتصاب حسابرسان و اثربخشی حسابرسی.
• نهادهای تنظیمکننده.
دامنهی کاربرد ضوابط
دامنهی کاربرد این ضوابط، مؤسساتی را شامل میشود که شرکتهای دارای منافع عمومی را حسابرسی میکنند. FRC همهی این مؤسسات را تشویق میکند که داوطلبانه این ضوابط را اتخاذ کنند و از مؤسسات انتظار دارد که پس از حسابرسی 20 شرکت بورسی یا بیشتر یا اگر یک یا چند شرکت جز 350 شرکت برتر بورسی را حسابرسی کردند، آن را اعمال کنند. در صورتی که تعداد حسابرسیهای شرکتهای دارای منافع عمومی انجام شده توسط مؤسسهای که این ضوابط را اعمال میکند کمتر از 10 باشد و مؤسسه هیچ شرکتی جز 350 شرکت برتر بورسی را حسابرسی نکند، ممکن است اجرای این ضوابط متوقف شود. مؤسساتی که این آستانهها را برآورده نمیکنند و این ضوابط را اعمال میکنند، ممکن است آن را به روشی متناسب با اندازه و ماهیت واحدهایی که حسابرسی میکنند، اعمال کنند.
ساختار ضوابط
مؤسسات ملزم به اعمال اصول هستند و باید نحوهی انجام این کار را در گزارشهای شفافیت خود شرح دهند. مؤسسات باید از مفاد این ضوابط پیروی کنند یا در گزارشهای شفافسازی خود توضیح دهند که چرا این کار را انجام ندادهاند، و ترتیبات جایگزین موجود و نحوهی عملکرد خود برای دستیابی به نتیجهی مطلوب و هدف این ضوابط را تشریح نمایند. بهعنوان مثال، مؤسسات کوچکتر ممکن است برخی از مقررات را به گونهای اعمال کنند که متناسب با اندازه و منابع آنها باشد. روشی که مؤسسه از طریق آن این ضوابط را به کار میگیرد، میتواند تعهد آن را به حاکمیت خوب نشان دهد،پایداری و انعطافپذیری بلندمدت مؤسسه را افزایش میدهد و به آن در دستیابی به هدف این ضوابط کمک میکند.
این ضوابط بر اساس موضوع در پنج بخش به شرح زیر سازماندهی شده است:
• بخشهای A-C عمدتاً به مؤسساتی اختصاص دارد که این ضوابط را به کار میگیرند و به موضوعات رهبری، ارزشها و رفتارها؛ عملیات و انعطافپذیری مؤسسه میپردازد.
• بخش D اساساً به مفهوم مدیران غیر اجرایی مستقل INE و مدیران غیراجرایی حسابرسی (ANE) اختصاص دارد.
• بخش E به آن مؤسساتی اختصاص دارد که از لحاظ عملیاتی خدمات مجزای حسابرسی و غیر حسابرسی دارند و به نقشها و مسئولیتهای مربوط به مدیران غیراجرایی مستقل و مدیران غیراجرایی حسابرسی میپردازد.
تفکیک عملیاتی خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی
شورای بازار و رقابت انگلستان در سال 2019 نفکیک عملیاتی بین خدمات حسابرسی و غیرحسابرسی را در بزرگترین مؤسسات حسابرسی در انگلستان توصیه کرد. دولت در مارس 2021 بهعنوان بخشی از طرح مشورتی خود در راستای بازگرداندن اعتماد به حسابرسی و راهبری شرکتی، در مورد پیشنهادهایی برای اجرای تفکیک عملیاتی مؤسسات، نظرخواهی گستردهای را اجرا کرد. تفکیک عملیاتی خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی در ابتدا فقط برای چهار مؤسسهی بزرگ حسابرسی ( دیلویت، ارنست اند یانگ، کی پی ام جی و پرایس واترهاوس کوپرز) اعمال خواهد شد.
این چهار مؤسسه با FRC همکاری میکنند تا در صورت اجرای قانون، جداسازی عملیاتی را به صورت داوطلبانه پیش از قانون اجرا کنند. اصول تفکیک عملیاتی FRC در فوریهی 2021 منتشر شد. اصول 1-10 ، الزامات حاکمیتی تفکیک عملیاتی خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی را مشخص میکند. شورای گزارشگری مالی از بزرگترین مؤسسات حسابرسی میخواهد که یک هیات حسابرسی جداگانه با اکثریت مدیران غیر اجرایی مستقل را ایجاد کنند تا برکیفیت حسابرسی و فعالیتهای حسابرسی نظارت کند. هر چهار مؤسسه تا زمان انتشار این ضوابط یک هیات حسابرسی ایجاد کرده بودند.
اصول تفکیک عملیاتی، در کنار این ضوابط در تنظیم چارچوبی برای حاکمیت و نظارت، توسط مؤسساتی که ملزم به اعمال آن هستند، قرار دارد.
ایجاد هیأتهای حسابرسی با اکثریت اعضای مستقل منجر به تغییرات بعدی در سایر جنبههای راهبری شرکتی، بهویژه نقش مدیران غیر اجرایی مستقل خواهد شد.
باید به خاطر داشت که همهی مؤسسات افرادی را منصوب کردهاند که هم بهعنوان مدیران غیر اجرایی مستقل و هم بهعنوان مدیران غیراجرایی حسابرسی عمل میکنند (گاهی اوقات بهعنوان کلاه دو نفره شناخته میشوند). این همپوشانی در نقش یک فرد به بهبود برخی از چالشهای تمایز بین مسئولیتهای دو گروه کمک میکند.
منافع عمومی
منفعت عمومی مفهومی انتزاعی است که هیچ تعریف واحدی برای آن وجود ندارد. معنای آن بستگی به هر حوزه دارد. منفعت عمومی را میتوان اینگونه توصیف کرد که منافع و رفاه عمومی جامعه بر منافع یک فرد یا گروه کوچکی از افراد ترجیح داده میشود. این معنا در طیف وسیعی از حوزههای مختلف طنین انداز میشود.
در حوزهی حسابرسی، عملکرد یکنواخت و حسابرسیهای با کیفیت بالا به نفع عمومی است، زیرا این موضوع کارایی بازارهای سرمایه در انگلستان را ارتقا میدهد و هزینهی سرمایه را کاهش میدهد. گزارشگری قابل اعتماد شرکتی اجازه میدهد تا بازار منظم کار کند. بهطور گستردهتر، گزارشگری قابل اعتماد شرکتی زیربنای اعتماد عمومی و اعتماد به اقتصاد بازار است. ازاینرو این مهم که مؤسسات حسابرسی به گونهای عمل کنند که از عملکرد یکنواخت و حسابرسی با کیفیت بالا پشتیبانی کند، به نفع عموم است.
مدیران غیر اجرایی مستقل نقش منحصر به فردی دارند. آنها شریک مؤسسات حسابرسی یا مسئول استراتژی یا عملکرد آن نیستند. مدیران غیر اجرایی مستقل ضامن منافع عمومی هستند و از این منظر در رابطه با فعالیتهای یک مؤسسه مشاوره ارائه میکنند و آن را به چالش میکشند. این به معنای اقدام به نفع منافع عمومی است، نه لزوماً به نفع صاحبان شرکت (شرکاء)، اگرچه این منافع اغلب ممکن است همسو باشند. مدیران غیر اجرایی مستقل معمولاً حق رای یا تصمیم گیری ندارند.
بخشی جداییناپذیر از نقش مدیران غیر اجرایی مستقل انعکاس و شکل دادن دیدگاه ها در مورد معنای منافع عمومی در زمینهی حسابرسی و فعالیت های مؤسسه بهعنوان یک کل است. از سوی دیگر در جایی که مدیران غیراجرایی حسابرسی وجود دارند، آنها فقط بر منافع عمومی در عملکرد حسابرسی تمرکز میکنند. طیف گستردهای از ذینفعان وجود دارند که باید بهعنوان بخشی از این تمرکز در نظر گرفته شود، نه فقط واحدهای حسابرسی شده و سهامداران آنها، بلکه کارکنان شرکت و عموم مردم. این گروهها ممکن است دارای منافع غیر همسو و حتی رقیب باشند. نقش مدیران غیر اجرایی مستقل و مدیران غیراجرایی حسابرسی این است که به مؤسسات کمک کنند تا مشخص کنند که منافع عمومی در چه بخشهایی از فعالیتهایشان درگیر است و اطمینان حاصل شود که مؤسسه منافع عمومی را در تصمیم گیری و نحوهی عملکرد خود در نظر میگیرد. در انجام این کار، آنها باید به ضوابط و هرگونه رهنمود صادر شده همچون ضوابط راهبری شرکتی مؤسسات حسابرسی شورای گزارشگری مالی انگلستان توجه داشته باشند..
مصوب هیأت گزارشگری مالی FRC در سال 2022